Kerken zijn al heel lang betrokken bij rampenbestrijding

Door Lody B. van de Kamp (rabbijn)

Fractievoorzitter van het CDA, stadsdeel Zuideramstel/Amsterdam

=======================================

 

Minister Ter Horst (PvdA) van Binnenlandse Zaken wil met de kerken praten over hun rol bij nazorg na rampen. Het gesprek met de kerken past in de wens van minister van binnenlandse zaken Ter Horst om de nafase bij een ramp te versterken. Daar hoort ook de zorg vanuit de kerk bij.

 

 

Het is zondagavond 4 oktober 1992. Om half acht horen we over het neergestorte El Al vliegtuig op de flatgebouwen Groeneveen en Klein-Kruitberg in de Bijlmer. Nog geen uur later staan wij met de auto voor de eerste politiebarrière om het rampgebied binnengelaten te worden. De volgende ochtend  al heel vroeg brengt een bus van het Rode Kruis ons opnieuw het rampgebied binnen.  Wij worden bij de sporthal, niet ver van de rampplek, afgeleverd. Deze sporthal dient de komende dagen als opvangcentrum voor de honderden bewoners uit de flats die de ramp hebben overleefd. Na een korte briefing is het team van geestelijke verzorgers geformeerd en kunnen we aan de slag. Predikanten, pastores, een imam, een Humanistische raadsvrouw, een pandit en een rabbijn slaan de handen ineen om steun te verlenen. Samen met allerlei andere hulpverleners ontfermen wij ons over diegenen die als eerste getuige waren van die verschrikkelijke ramp.

 

Die avond laat zitten we in de sportzaal in kleine kringen met de mensen te bij elkaar. Er wordt gepraat, er wordt gezwegen, er wordt gehuild, er is rust en er is paniek. Wij, de vertegenwoordigers van de kerken, moskeen, tempels en synagogen van Amsterdam, proberen ons werk te doen. Ik zelf zit met een aantal Surinamers, Ghanezen, Israëliërs, en Libanezen te praten. Er komen foto's op tafel van de brandende flats die onmiddellijk na het neerstorten van het vliegtuig zijn genomen. Een van diegenen die in onze kring zit loopt hard brullend weg bij het zien van de foto's. Een predikant vangt de man even later op. Een Ghanese vrouw  schuift aan met het fantastische bericht dat na een hele dag haar zoon, die in paniek zijn woning was uitgevlucht, terecht is.

Na die Maandag volgt nog een Dinsdag en nog een Woensdag. Donderdag is de hal bijna helemaal leeg. Voor bijna iedereen is een opvangadres geregeld. Ons team van geestelijke verzorgers kan ontbonden worden.

 

De kerken in Amsterdam hebben hun taak bij deze eerste fase van de ramp volbracht.

 

 

Kerken en andere geloofsgemeenschappen vervullen voor bepaalde groepen mensen een belangrijke functie, aldus de woordvoerder van het ministerie van Binnenlandse Zaken.. „Je ziet dat centrale figuren uit sommige geloofsgemeenschappen, bijvoorbeeld ouders of een imam, een belangrijke rol spelen bij het terugdringen van polarisatie en radicalisering. In het verlengde daarvan kunnen deze gemeenschappen ook van belang zijn bij geestelijke verzorging en opvang in de nazorg bij een ramp."

Het ministerie heeft al eerder contact gehad met kerken over hun rol bij een ramp. Eind vorig jaar waren er gesprekken over zelfredzaamheid van mensen bij rampen, aldus de woordvoerder. „Kerkgenootschappen weten vaak welke mensen niet zelfredzaam zijn", zo licht hij de motivatie van het ministerie voor de gesprekken toe.

 

Ook in de volgende fase van de Bijlmerramp bleef de geestelijkheid in Amsterdam een rol spelen. Nabestaanden van de slachtoffers die inmiddels geïdentificeerd waren werden bijgestaan. Begrafenissen, crematies en andere plechtigheden vonden plaats. De rol van de kerk was evident.

 

Het is goed dat minister Ter Horst de rol van de kerken, moskeeën  en synagogen bij rampen onderkent. Alleen, voor een PvdA minister is dat wel wat laat. Jaren is er ook door de Partij van de Arbeid aangedrongen op het terugbrengen van de religie naar het privédomein. "Geen uitingen van godsdienst in de openbare ruimte" heeft deze partij geroepen. Met dit initiatief van de minister is er sprake van "Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald". Inderdaad.

 

Ons CDA heeft die halve draai nooit hoeven te maken. Voor de Christen-Democraten is de aanwezigheid en de zichtbaarheid van godsdienst binnen onze samenleving een vanzelfsprekendheid. Ook wanneer het niet gaat om rampenbestrijding.

 

Nog geen drie maanden later. op 21 december van hetzelfde jaar, stortte  in het Portugese  Faro een toestel van Martin Airways neer. Nog die zelfde dag begon opnieuw hier in Nederland de hulpverlening. Andermaal  kwamen we elkaar als geestelijke verzorgers weer tegen en begonnen we aan ons werk…

 

Religie en alles wat daar bij hoort is uit onze samenleving niet weg te denken. In dat opzicht bedenkt de minister van PvdA-huize helemaal niets nieuws.

Ons CDA heeft hier altijd  al weet van gehad. .